Games for Health Europe 2014 verslag

Meteen een mooie aanhaker voor Growing Games op de eerste dag van Games for Health Europe. Tijdens de plenaire opening van deze vierde editie sprak Rutger Engels, voorzitter van het Trimbos-instituut, over het jammere feit dat er bijna geen goede toegepaste games voor geestelijke gezondheidszorg zijn. Laat nu een paar uur later GGZ-instelling Altrecht de winnaar zijn van de Growing Games showcase voor beste zorggame. Zij wonnen deze prijs voor het prototype Moodbot dat ze samen met de HKU en andere partners hebben ontwikkeld. In deze game-toepassing werken psychiatrische patiënten in een speelse omgeving aan vooraf bepaalde doelen. Meer weten? Het persbericht van deze bijzondere showcase-winnaar staat op de site.

Jurriaan van Rijswijk verzorgde als organisator van Games for Health Europe de opening. Hij deelde meteen een paar feitjes met het publiek: zo waren er dit jaar 57 sprekers aanwezig, waarvan 30 uit het buitenland. Zoveel internationale sprekers is een record voor het evenement, dat deze keer voor het eerst meer buitenlandse sprekers had dan Nederlandse. Van die internationale sprekers zijn 20 afkomstig uit Europa en de overige 10 uit Noord-Amerika of Azië. Ook aardig: dit was het tweede jaar dat voor het evenement relevante onderzoeken en papers (de zogenaamde ‘proceedings’) in boekvorm werden uitgedeeld aan de gasten.

Actief gamen in een rolstoel

Het Growing Games-programma bestond verder uit de lezing Creating New Insights, met daarin onder andere de resultaten van een game jam waarin psychotherapeuten samen met game developers enkele games hadden gemaakt. Ook vertelden Bas van Eijk en Erik Mooij, docenten van de Hogeschool Utrecht, over een game jam waarbij studenten er in slaagden rolstoelen te gebruiken als game-controllers. Om tot het beste resultaat te komen zijn verschillende technieken uitgetest. De combinatie van rolstoel met Augmented Reality werkt het beste volgens dit experiment. Opvallend was overigens dat bij de testsessie met familie, de broers/zussen zelf ook in de rolstoel wilden plaatsnemen om mee te kunnen doen.

Een andere Growing games-activiteit was een paneldiscussie over Healthy Aging, ofwel gezond oud worden. Aanleiding was een white paper van TNO met de titel Let’s Play. Daarin wordt opgeroepen meer toegepaste games voor ouderen te ontwikkelen, omdat dit hen fitter en gezonder houdt, en in staat stelt langer thuis te blijven wonen. En dat is hard nodig, volgens onderzoek. De helft van de Nederlandse oudere volwassenen (55+) haalt niet de vereiste 30 minuten beweging per dag die nodig is om een beetje fit te blijven. Uitdaging bij het inzetten van games die tot beweging motiveren: veel van de ouderen zegt er niets mee te hebben en heeft amper ervaring met games. Maar degenen die deze ervaring wél hebben, zijn in meerderheid (72%) positief. Het panel bestond uit game developers, experts uit het hoger onderwijs en vertwogenwoordigers van zorginstellingen.

Games niet gezien als behandeling (en dat is positief)

In het reguliere programma verder volop interessante keynotes en praatjes, zoals die van Homero Rivas (Stanford, VS) die voor radicaal goedkopere en innovatieve materialen in de operatiekamer pleitte en Bertalan Mesko uit Hongarije die een tijd lang games en apps gebruikte om fit te blijven, beter te eten en op tijd te gaan slapen. Sophia Hocini, onderzoeker aan het Amerikaanse onderzoeksinstituut Drug Strategies, vertelde over een game die drugsverslaafde kinderen leert ‘nee’ te zeggen. Dit bleek een succes, vooral omdat de doelgroep de behandeling als een game zag en niet als een les of behandeling.

Speelbare games op de conferentievloer waren er genoeg, uit de stal van universiteiten, hogescholen en bedrijven. Onder andere een game van de Universiteit Utrecht die anorexia-patiënten helpt met het kweken van een positief lichaamsbeeld, een real-life versie van de klassieker Frogger en games die autisten motiveert samen te werken om een gezamenlijk doel te bereiken.

Zora de Zorgrobot

Kun je een persoonlijke band opbouwen met een robot? Ja, zegt Fabrice Goffin van het bedrijf QBMT uit Oostende (België). Tijdens zijn keynote op dag 2 van Games for Health Europe presenteerde hij de mensachtige robot Zora, bedoeld als therapiehulpje bij onder andere dementerende ouderen en autistische kinderen. Goffin vertelde dat één van de proefpersonen zo gesteld raakte op de blikken therapeut dat het menselijke personeel in een paar uur meer over de patiënt te weten kwam dan bij alle gesprekken, evaluaties en oefeningen in de vier jaar daarvoor.

Zora (het is een meisje, volgens Goffin en zijn collega Tommy Deblieck die zich liefkozend haar vader noemen) wordt al ingezet bij een aantal bejaardenhuizen en scholen voor autistische kinderen. Daar helpt ze bij het uitvoeren van verschillende bewegingsoefeningen. Maar ze kan ook de krant voorlezen, of een menukaart. Dansjes doet ze ook, ter afleiding en vermaak of als aerobicscoach bij revalidatie. Tegelijk kan het robotje, voorzien van een eeuwig nieuwsgierige uitdrukking op het cilindervormige gelaat, het gedrag van de patiënt monitoren en bij problemen het personeel op de hoogte brengen. De makers presenteren de zorgrobot als een soort ‘smartphone’ waarop je verschillende applicaties kunt installeren.

En waarom een robot? Uit onderzoek onder patiënten blijkt dat zij ‘normale’ oefeningen vaak saai vinden, waardoor revalidatie forse vertraging oploopt. Zora doet oefeningen voor, leidt de aandacht af (soms onder begeleiding van een stukje muziek) terwijl de menselijke therapeut de patiënten op persoonlijk vlak helpt, ook wanneer één van de deelnemers achterop raakt.

Een andere opvallende presentatie betrof die van de Japanse Hiroyuki Matsuguma van de universiteit van Kyushu. Met de “stand-up exercising game” Kiritsu-Kun oefenen ouderen vloeiend opstaan en weer zitten en bij Locomo de Balamingo is het doel zo lang mogelijk op één been te blijven staan. Het uiteindelijke doel van beide games is om ouderen op een leuke manier meer te laten bewegen. De games dienen ook als valpreventie.

Uit Italië kwam de game Relive, gepresenteerd door Federico Semeraro en Luca Marchetti. Dit is een game die kinderen leert reanimeren. Het is belangrijk dat kinderen weten hoe ze in gevaarlijke situatie’s moeten handelen en dat ze eventueel kunnen ingrijpen wanneer dat nodig is. In de game speel je een gitarist die op de planeet Mars beland. Je kunt alleen maar verder komen in de game door je medemens én buitenaardse wezens te redden door ze te reanimeren. De game heeft twee verschillende modes, een story mode, die de gebruiker de basics van reanimatie leert en een Tournament mode, waarin kinderen het tegen elkaar opnemen en zo de fijne kneepjes onder de knie krijgen.

Op het congres waren nog veel meer voorbeelden te zien die laten zien wat games en gametoepassingen kunnen betekenen voor de zorg. Van een applicatie die bezoekers aan openbare parken stimuleert actief te zijn tot een game gemaakt door een student van het Imperial College in London die kinderen leert over infectieziekten.

Uiteraard was er een Growing Games-moment. Tijdens de lunch presenteerde Doret Brandjes van Izovator een manifest waarin de overheid wordt opgeroepen games als zorgmiddel serieuzer te nemen. Het bericht daarover vind je hier.